Hallo maart! De grauwe winterdagen maken plaats voor voorzichtige zonnestralen en nieuw leven. De lente komt er aan. Voor Grieken begint het voorjaar op 1 maart en daarbij horen ook traditionele zelfgemaakte rood-witte armbandjes: de Marti of Martis.
Deze Martis (genoemd naar de maand maart – ο Μάρτης in het Grieks) zijn bekend op de hele Balkan, al houden de verschillende landen en regio’s er eigen rituelen op na. De traditie is vermoedelijk ontstaan bij de Eleusinische mysteriën in de zesde eeuw voor Christus.
De mysteriefeesten in Eleusis werden gevierd ter ere van de godin Demeter en haar dochter Persephone. De mythe van Hades en Persephone, waarin dood en wedergeboorte centraal stond, werd aan het mysterieuze feest gekoppeld. Onderdeel van de Kleine Mysteriën in de lentemaand Anthesterion was een inwijdingsritueel waarbij deelnemers een rode draad, de zogenaamde Kroki, om hun rechterpols en linkerenkel droegen.
Tegenwoordig zijn het vooral kinderen die Martis dragen. Op de eerste dag van maart maken moeders een simpel armbandje van rood en wit garen – soms ook met een blauw oogje (matia) er aan. Het gevlochten armbandje zou kinderen bescherming moeten bieden tegen de stralen van de zon, die in maart al verrassend sterk kunnen zijn, en ziekte. De kleur rood symboliseert ‘leven en lijden’, wit staat voor ‘zuiverheid’. De kleuren kunnen ook een verwijzing zijn naar het schoonheidsideaal uit de oudheid. Een bleke huid en roze wangen waren toen de norm.
Het is de bedoeling dat het rood-witte bandje de hele maand maart om de pols blijft zitten. Als aan het einde van de maand de eerste zwaluw is gespot – een symbool dat de lente er aankomt – wordt de Marti in een rozenstruik gehangen. De vogels kunnen het dan gebruiken om hun nestjes mee te maken.
Maar er zijn ook nog andere opties. In sommige regio’s wordt het armbandje aan het om een waterkan gebonden om het water tegen de zon te beschermen en koel te houden. Anderen binden het om een boomstam, zodat de boom bevrucht zal worden. En de draden kunnen bijvoorbeeld ook om de grote teen worden geknoopt, om de drager te behoeden voor misstappen.