Griekse Pasen

Het Grieks-orthodoxe Pasen is het belangrijkste kerkelijke feest in Griekenland. De Grieken zijn al weken van tevoren bezig met het paasfeest, maar vooral de laatste week voor Pasen, Megáli Evdomáda (Grote Week), staat bol van tradities. De Grote Week begin op Palmpasen (het weekend voor Pasen) en eindigt op Stille zaterdag (zaterdag voor Pasen). In deze week worden alle voorbereidingen voor het heilige feest getroffen, de straten worden schoongemaakt, vaak worden de stoepranden nog even wit geverfd en de kerken worden versierd voor het feest.
Vooral de oudere mensen hechten veel waarde aan de oude tradities. Een hiervan is de vastenperiode, die 40 dagen voor Pasen begint en ook wel de sarakostí wordt genoemd. Tijdens deze periode zijn er speciale kerkdiensten die men bezoekt. Men eet in deze periode bovendien geen vlees en geen vis, behalve inktvis (deze is bloedloos) en schaaldieren. Op Megálo Paraskeví (vrijdag voor Pasen) en Megálo Sábbato (zaterdag voor Pasen) wordt er ook geen olie gegeten.

Palmpasen (zaterdag en zondag voor Pasen)

Met dit weekend is de Grote Week, Megáli Evdomáda, aangebroken. Zaterdag is de dienst gewijd aan de opwekking van Lazarus uit het dodenrijk en zondag wordt de intocht van Christus in Jeruzalem herdacht.

Megáli Deftera (maandag voor Pasen)

De heilige maandag is gewijd ter nagedachtenis van Jozef, de zoon van Jacob, verwijzend naar het Oude Testament en de onvruchtbare vijgenboom.

Megáli Tríti (dinsdag voor Pasen)

De heilige dinsdag is gewijd aan de gelijkenis van de tien maagden. De gelijkenis symboliseert het geloof en een vooruitziende blik. Op deze dag worden tevens de paaskoekjes gebakken.

Megáli Tetárti (woensdag voor Pasen)

De heilige woensdag is gewijd aan de nagedachtenis van de zondige vrouw die zich bekeert tot Christus. Gedurende deze kerkdienst kunnen de kerkbezoekers zich laten zalven. Op deze dag worden de laatste huishoudelijke klusjes (schoonmaak) in huis afgerond.

Megáli Pémpti (donderdag voor Pasen, Witte Donderdag)

Op Witte Donderdag worden de eieren rood geverfd en wordt daarna het zoete paasbrood tsoeréki gebakken. In dit gevlochten paasbrood worden ook de rode eieren toegevoegd. De graven worden opgepoetst en de dienst van het laatste avondmaal van Christus met de Apostelen vindt plaats. Mensen gaan al vroeg naar de kerk, want de dienst begint om 05.00 uur ’s ochtends en men gaat ter communie.

Tijdens de nachtdienst worden de 12 evangeliën gelezen. Vaak blijven mensen de hele nacht in de kerk om bij het lichaam van Christus te waken. Nadat de 12 evangeliën gelezen zijn, begint men met het versieren van de epitáfios waar verse bloemen op de lijkwade worden geborduurd.

Megálo Paraskeví (Vrijdag voor Pasen, Goede Vrijdag)

De Goede vrijdag is gewijd aan de Heilige passie en de kruisiging van Jezus Christus. De meeste Grieken vasten op deze dag en er zijn treurgezangen in de kerk. Op radio en TV klinkt treurige muziek. In de ochtend / middag wordt het lichaam van Christus symbolisch van het kruis genomen en op de met bloemen versierde epitáfos gelegd. ’s Avonds na de kerkdienst wordt de met bloemen versierde epitáfios tijdens een processie door het dorp gedragen. De processie is meestal rond 21.00 uur ’s avonds.

In Pythagorion op Samos staan de meeste mensen op het kerkhof naast de kerk om tevens dierbaren die er niet meer zijn te gedenken. De priester gaat, alvorens hij zijn processie begint, langs de graven met het wierookvat om deze te zegenen. Tijdens de processie lopen kerkbezoekers met brandende kaarsen achter de priester en epiftáfos aan.

Megálo Sábbato (paaszaterdag)

De stille zaterdag is gewijd aan de begrafenis van Jezus Christus en zijn opstanding. Het “Eeuwige licht” wordt uit Jeruzalem overgevlogen en door heel Griekenland verspreid. ’s Avonds zal tijdens het einde van de dienst, rond middernacht, het eeuwige licht worden doorgegeven aan kerkbezoekers met een kaars (lambáda). Op sommige plaatsen gaat dit gepaard met vuurwerk. Dit gebeurt wel bij kerken, maar bij kloosters meestal niet. Hier is de mis vaak soberder van aard. Na thuiskomst wordt er in huiselijke kring de traditionele paassoep, Mageritsa, gegeten.

Kiriakí tou Páscha (paaszondag)

Vandaag is de viering van de wederopstanding van Christus “anástasi” en dit wordt voornamelijk in familiekring gevierd. Lam aan het spit is het belangrijkste element van de maaltijd op deze paasdag. Men zit gezellig met de familie bij elkaar en men eet, drinkt en zingt.